APEL MŁODYCH EKONOMISTÓW

Zadłużanie Polski zamiast reform to cios w przyszłość gospodarki

Jako przedstawiciele młodego pokolenia ekonomistów chcemy wyrazić zdecydowany sprzeciw wobec omijania reguł fiskalnych oraz postulatów ich trwałego rozmontowania. Uważamy, że radykalne zmiany reguł fiskalnych ugodziłyby w finansową wiarygodność Polski, i mogłyby negatywnie odbić się na konkurencyjności polskiej gospodarki.

Po pierwsze, usunięcie konstytucyjnego limitu zadłużenia Polski (rozważane publicznie przez wiceministra finansów Piotra Patkowskiego oraz Ministra Finansów Tadeusza Kościńskiego), połączone z postępującą marginalizacją Stabilizującej Reguły Wydatkowej, będą sprzyjały systematycznemu wzrostowi długu publicznego w relacji do PKB. W dłuższej perspektywie będzie to oznaczać wzrost kosztów obsługi długu, a także podwyższone ryzyko dla stabilności finansów publicznych. Niestety podobny skutek może mieć ignorowanie reguł fiskalnych (m.in. wyłączanie zadłużenia z definicji państwowego długu publicznego), które jest obecnie świadomą praktyką kierownictwa Ministerstwa Finansów. Warto pamiętać, że przekroczenie konstytucyjnego limitu długu to nie tylko skutek pandemii, ale też w dużej mierze efekt wcześniejszego poluzowania polityki fiskalnej (m.in. „Piątka Kaczyńskiego”).

Po drugie, prawdopodobieństwo, że dodatkowe wydatki zostaną wykorzystane na prorozwojowe inwestycje, jest niewielkie. Z jednej strony rząd od kilku lat bardzo szybko zwiększa wydatki bieżące, w szczególności transfery socjalne. Z drugiej strony inwestycje publiczne podejmowane na szczeblu centralnym są słusznie krytykowane za brak uzasadnienia ekonomicznego (np. przekop Mierzei Wiślanej, Centralny Port Komunikacyjny). Uważamy, że ryzyko „przejedzenia” dodatkowych środków, którymi dysponowałby rząd, jest bardzo duże.

Reguły fiskalne nie stanowią przeszkody dla sfinansowania w Polsce inwestycji publicznych, których poziom jest relatywnie wysoki: w 2017 r. ich wartość wyniosła 4.7% PKB, w porównaniu do 2.9% PKB średniej dla krajów Unii Europejskiej. Zwolennicy znacznej modyfikacji bądź usunięcia polskich reguł fiskalnych nie przedstawiają żadnych dowodów na to, że to limit długu stanowi rzeczywiste ograniczenie poziomu inwestycji publicznych. Uważamy, że zagrożeń należy upatrywać gdzie indziej, chociażby w coraz większym udziale tzw. sztywnych wydatków budżetowych, które w sytuacji konsolidacji fiskalnej wymuszają cięcia właśnie w inwestycjach. Niestety, ma to już miejsce: wartość inwestycji publicznych spadła w 2019 roku (w tym roku znów mają zostać ograniczone), w przeciwieństwie do znacznego, niemal dziesięcioprocentowego, wzrostu ogólnych wydatków rządowych w 2019 r.

Należy również pamiętać o znacznej roli środków unijnych, które pomagają w sfinansowaniu inwestycji rządowych i samorządowych w Polsce: w zeszłym roku dochody budżetu środków europejskich w ramach Funduszy Strukturalnych i Funduszu spójności przekroczyły 11 mld EUR (ok. 2% PKB). Ponadto, biorąc pod uwagę środki, jakie przypadną Polsce w ramach kolejnej wieloletniej perspektywy finansowej (2021-2027) (ok. 67 mld EUR w ramach polityki spójności) jak również z tzw. Funduszu Odbudowy, z którego Polsce ma przypaść 56 mld EUR w dotacjach i pożyczkach, często wspominane w debacie publicznej ryzyko braku środków na sfinansowanie inwestycji prorozwojowych uznajemy za znacznie przesadzone. Co więcej, wyrażamy bardzo daleko idące wątpliwości, czy sektor publiczny w Polsce byłby w stanie efektywnie przygotować i zarządzać znacznie większą ilością projektów inwestycyjnych, niż tych już zaplanowanych i związanych z inwestycjami współfinansowanymi przez Unię Europejską.

Po trzecie, szybkie zwiększanie wydatków publicznych należy również oceniać w kontekście ograniczeń podażowych. Już teraz wiele przedsiębiorstw wskazuje, że brak pracowników stanowi barierę dla ich rozwoju. Stymulacja krajowego popytu długiem publicznym utrudni działalność polskim przedsiębiorstwom eksportowym. Ograniczenia podażowe są też szczególnie wyraźne w sektorze budownictwa, gdzie wzrost popytu inwestycyjnego państwa spowodowałby znaczący wzrost kosztów i cen. Zamiast zwiększania długu publicznego, potrzebne są reformy, dzięki którym inwestorzy prywatni będą chcieli i mogli więcej inwestować, zwłaszcza w innowacyjne projekty. W tej dziedzinie Polska odnotowała dotkliwy regres w ciągu ostatnich pięciu lat.

Świat w którym będziemy żyli jutro zależy od tego jakie wybory podejmiemy dzisiaj. Trudne czasy pandemii nie zwalniają rządu z odpowiedzialnego prowadzenia polityki gospodarczej. Potrzebujemy powrotu do wiarygodnych ram fiskalnych. Ich ewentualne modyfikacje powinny powstawać przy możliwie szerokim porozumieniu politycznym – sytuacja, w której większość rządząca sama luzuje sobie reguły, to tak naprawdę brak reguł. Nie idźmy tą drogą!

Autorzy apelu:

Mateusz Urban
Członek Towarzystwa Ekonomistów Polskich
Ekonomista, Oxford Economics, Londyn, UK
email: mateusz.m.urban@gmail.com
tel. +44 079-25-965-736

Jakub Pawelczak
Członek Towarzystwa Ekonomistów Polskich
Doktorant, University of Minnesota (USA
e-mail: qbapawelczak@gmail.com
tel. +1 612 479 7775

Sygnatariusze:

Maciej Albinowski
Arkadiusz Balcerowski
Sergiej Druchyn
Grzegorz Dybowski
Aleksandra Falkowska
Mateusz Komorowski
Aleksander Łaszek
Damian Olko
Maciej Orczyk
Kamil Pastor
Adam Piłat
Arkadiusz Sieroń
Peter Szewczyk
Marek Tatała
Filip Waluszko
Marcin Zieliński

Apel został opublikowany m.in. w Gazecie WyborczejRzeczpospolitej.

Towarzystwo Ekonomistów Polskich (TEP) krzewi wiedzę ekonomiczną i wyjaśnia zjawiska gospodarcze współczesnego świata, propagując poszanowanie własności prywatnej, wolną konkurencję oraz wolność gospodarczą, jako warunki rozwoju Polski. Zrzesza praktyków biznesu i teoretyków różnych dziedzin nauk ekonomicznych.

ilmutoto login login ilmutoto daftar ilmutoto ilmutoto daftar ilmutoto situs toto slot ilmutoto situs toto togel 8kuda4d 8kuda4d 8kuda4d 8kuda4d ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto situs slot gacor provider terbaik agen toto slot terpercaya 2023 agen toto togel terpercaya 2023 situs toto togel pasaran resmi terbaik bandar toto macau pasaran resmi toto togel bandar toto slot gacor 4d 2023 bo togel online pasaran terlengkap sepanjang masa bo toto slot terlengkap sepanjang masa situs toto togel 2023 bet 100 perak daftar toto slot dan toto togel 2023 bermain toto togel dengan bet hanya 100 perak daftar toto slot bonus new member terpercaya bermain toto slot pelayanan 24 jam nonstop situs toto togel terpercaya situs toto togel online terbaik winsortoto resmi daftar winsortoto login winsortoto daftar unsurtoto login unsurtoto daftar gampangtoto login gampangtoto daftar bungtoto login bungtoto daftar rasa4d login rasa4d ilmutoto situs toto slot dan agen toto togel resmi ilmutoto agen toto slot dan situs toto togel resmi ilmutoto situs toto togel dan toto slot 4d resmi terpercaya ilmutoto situs toto slot 4d dengan provider slot online terbaik sepanjang masa ilmutoto agen toto togel dan situs toto slot pasaran terbesar