Ogólny wskaźnik syntetyczny koniunktury gospodarczej GUS (SI) uległ we wrześniu 2019 r. nieznacznemu pogorszeniu i wyniósł 100,2 (100,4 w poprzednim miesiącu). W stosunku do września 2018 r. wartości wszystkich składowych wskaźnika koniunktury są niższe. Dane potwierdzają gorsze nastroje przedsiębiorców, co jest wynikiem zarówno niepewności zewnętrznej, jak i ryzyk na rynku krajowym.
Najsilniejszemu pogorszeniu uległa sytuacja w handlu detalicznym. Dotyczy to szczególnie sprzedaży zrealizowanej w ostatnich trzech miesiącach. Bardziej ostrożne są również oczekiwania dotyczące sprzedaży w kolejnych miesiącach. Oceny dotyczące sytuacji w przetwórstwie przemysłowym i w usługach kształtują się na poziomie zbliżonym do notowanego w poprzednim miesiącu. Warto jednak zwrócić uwagę, że pogorszeniu uległa ocena bieżącego portfela zamówień (krajowego i zagranicznego). Natomiast prognozy produkcji są mniej pesymistyczne od formułowanych w sierpniu. Producenci zgłaszają jednak niedobór zapasów wyrobów gotowych. W sektorze budowlanym utrzymują się pozytywne oceny bieżącego portfela zamówień na rynku krajowym i zagranicznym.
Dane miękkie zazwyczaj z niewielkim wyprzedzeniem pokazują kierunek zmian w gospodarce. Tak jest i tym razem. Wskaźniki koniunktury od kilku miesięcy pogarszały się, co zapowiadało gorsze wyniki w poszczególnych sektorach gospodarki realnej. W porównaniu z ubiegłym rokiem, wśród ankietowanych przedsiębiorców widoczny jest większy pesymizm. Czy mają rację? Coraz więcej argumentów przemawia za pozytywną odpowiedzią. Brak wyraźnych oznak przemawiających za poprawą koniunktury wynika zarówno z czynników zagranicznych, jak i krajowych. Kluczowa dla polskiego eksportu gospodarka Niemiec wchodzi w okres recesji, co musi negatywnie wpłynąć na wartość polskiego eksportu. Widać to już dziś między innymi na przykładzie sektora samochodowego. Podobna sytuacja widoczna jest również w największych gospodarkach: Stanach Zjednoczonych i Chinach. Jeszcze przed wakacjami, w czerwcu, Bank Światowy obniżył prognozy światowego wzrostu PKB o prawie 1 pkt proc., do 2,9 proc. W głównej mierze jest to efekt konfliktów handlowych, jak również niepewność związana z efektami Brexitu. Przypomnijmy również, że w ostatnich miesiącach sytuacja na rynkach finansowych wskazywała na możliwość wystąpienia recesyjnego scenariusza na świecie. Poczucie niestabilności warunków, w jakich przedsiębiorcy prowadzą działalność gospodarczą, ma również wpływ na kształtowanie się wartości wskaźników koniunktury gospodarczej w Polsce. Oprócz spraw związanych z rynkiem pracy oraz malejącą skalą zamówień, ankietowani przedsiębiorcy wskazują na rosnącą niepewność związaną z regulacjami, jakie mogą pojawić się po październikowych wyborach parlamentarnych. Niepewność odnosząca się do skali obciążeń fiskalnych w przyszłym roku z pewnością nie sprzyja pozytywnym ocenom, szczególnie w odniesieniu do przyszłości. Sytuacja powinna ulec zmianie najwcześniej po pierwszym kwartale 2020 roku.
Kontakt do autora:
dr Jarosław Janecki
Członek Towarzystwa Ekonomistów Polskich
Wykładowca, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
e-mail: jaroslaw.janecki@sgh.waw.pl
tel. +48 601 072 268
Towarzystwo Ekonomistów Polskich (TEP) krzewi wiedzę ekonomiczną i wyjaśnia zjawiska gospodarcze współczesnego świata, propagując poszanowanie własności prywatnej, wolną konkurencję oraz wolność gospodarczą, jako warunki rozwoju Polski. Zrzesza praktyków biznesu i teoretyków różnych dziedzin nauk ekonomicznych.