Zrównoważony rozwój staje się kwestią strategiczną dla większości firm w Europie. Inwestorzy i kredytodawcy oczekują, że firmy nie tylko osiągną dobre wyniki finansowe, ale także będą pozytywnie wpływać na społeczeństwo i środowisko naturalne. Średnio 72 proc. dyrektorów finansowych twierdzi, że czynniki ESG znajdują odzwierciedlenie w strategii ich przedsiębiorstw1. Również na rynku polskim widać już pierwsze symptomy zmian. W ocenie polskich CFO2 w najbliższych trzech latach o łatwym dostępie do rynków kapitałowych będą decydować właśnie kwestie odpowiedzialności społecznej (31 proc.) oraz ochrony środowiska (24 proc.).
Odpowiedzialne praktyki zarządcze, w tym uwzględnianie czynników środowiskowych, społecznych i z obszaru ładu organizacyjnego (ang. ESG), dołączają do priorytetów zarządów i kadr kierowniczych przedsiębiorstw na całym świecie. W ostatnich dekadach przedsiębiorcy podejmowali głównie działania związane z ochroną środowiska. Był to efekt presji regulacyjnej, a także rosnących oczekiwań konsumentów. Firmy angażowały się też społecznie, budując m.in. dzięki filantropii korporacyjnej relacje z interesariuszami i wzmacniając pozytywną percepcję marki. Do tak już działających firm dołącza coraz więcej nowych przedsiębiorstw.
W codziennej praktyce biznesowej czynniki pozafinansowe stanowią m.in. odpowiedź przedsiębiorstw na rosnące znaczenie kwestii środowiskowych i społecznych. Obecna trajektoria globalnego ocieplenia przekroczy dwa stopnie do 2050 roku. Badacze przewidują, że spowoduje to m.in. migrację ludności na dużą skalę, zwiększone ryzyko rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych, krytyczne niedobory wody i znaczącą utratę różnorodności biologicznej3, a wszystkie te trudności będą potęgować problemy społeczne. Modele biznesowe będą musiały zacząć uwzględniać te zmiany, także przez działania ograniczające ich wystąpienie.
Rosną też oczekiwania konsumentów, inwestorów i szerokiego grona interesariuszy. Coraz częściej spodziewają się oni, że to właśnie biznes będzie podejmować działania pomagające rozwiązać problemy środowiskowe i społeczne.
Konsumenci coraz częściej głosują portfelami, nagradzając firmy za dobre i karząc za złe praktyki w zakresie zrównoważonego rozwoju. Korzystają przy tym z kanałów informacyjnych, mediów społecznościowych i platform analizy porównawczej, takich jak Ethical Consumer4. Liczne badania wskazują, że konsumenci już nie tylko mówią, że chcą kupować produkty ekologiczne, ale wprowadzają swoje słowa w czyny.
Te dwie kwestie sprawiają, że przedsiębiorstwa powinny ponownie przemyśleć swoją wizję działania i wszystko wskazuje, że tak się dzieje. Przedsiębiorstwa nie są już tylko jednostkami gospodarczymi generującymi zyski dla udziałowców, ale w coraz większym stopniu rozumieją, że zaspokajają potrzeby społeczne i budują wartość dla znacznie szerszej grupy interesariuszy.
Zaszczepianie idei zrównoważonego rozwoju w strategii przedsiębiorstwa staje się dziś warunkiem koniecznym dla zapewnienia firmie odporności i długoterminowego rozwoju. Zrównoważony rozwój daje bowiem przedsiębiorstwom możliwość stymulowania rozwoju gospodarczego i pozwala osiągnąć długoterminową przewagę konkurencyjną poprzez:
- dostarczanie nowych źródeł rozwoju i innowacji
Międzynarodowa firma produkująca samochody, która opisuje wyzwanie, jakim jest zrównoważony wzrost, w kategoriach wsparcia dla innowacyjności. Znajduje ono odzwierciedlenie w portfolio 33 modeli dostępnych globalnie pojazdów hybrydowych i 10 milionów jednostek łącznej sprzedaży pojazdów hybrydowych na świecie.
- zróżnicowanie marki i lojalność konsument
Marki z serii „Sustainable Living” należące do wiodącej globalnej grupy z sektora dóbr szybko zbywalnych odnotowały w 2019 roku wzrost szybszy o 69 proc. od pozostałych kategorii produktowych tej grupy. Udział kategorii zrównoważonych produktów w całkowitym wzroście sprzedaży wszystkich produktów firmy stanowił aż 75 proc.
- efektywność kosztowa dzięki zmniejszeniu ilości odpadów i zużycia zasobów
Globalny producent żywności i napojów odnotował w latach 2010-2015 ponad 375 mln USD oszczędności kosztów w związku z inicjatywami na rzecz zrównoważonego rozwoju.
- przyciąganie i zatrzymywanie talentów
Firmy silnie zaangażowane w kwestie ekologii odnoszą korzyści za sprawą zmniejszonej o 25 proc. – 50 proc. rotacji personelu, a także dzięki ogólnemu wzrostowi wydajności nawet o 13 proc.5
- zmniejszanie kosztów operacyjnych oraz obniżenie poziomu ryzyka, ze szczególnym naciskiem na ryzyko utraty reputacji oraz ryzyko operacyjne związane ze zdegradowanym i zakłóconym otoczeniem makroekonomicznym, społecznym i środowiskowym
Analiza Deloitte Access Economics szacuje, że z perspektywy gospodarki australijskiej, całkowite koszty ekonomiczne klęsk żywiołowych wyniosą 39 mld AUD rocznie do 2050 roku, podczas gdy budowanie bardziej inkluzywnego społeczeństwa mogłoby przynieść Australii dodatkowe 13 mld AUD dochodów rocznie6.
Włączanie czynników ESG do strategii biznesowej to proces skomplikowany. Po drodze nie zabraknie problemów do rozwiązania. Jednak warto, aby przedsiębiorstwa ten proces uruchamiały z korzyścią dla wszystkich interesariuszy.
Kontakt do autorów:
Rafał Rudzki
Członek Rady Towarzystwa Ekonomistów Polskich
email: rafal.rudzki@tep.org.pl
Katarzyna Średzińska
email: ksredzinska@deloittece.com
Towarzystwo Ekonomistów Polskich (TEP) krzewi wiedzę ekonomiczną i wyjaśnia zjawiska gospodarcze współczesnego świata, propagując poszanowanie własności prywatnej, wolną konkurencję oraz wolność gospodarczą, jako warunki rozwoju Polski. Zrzesza praktyków biznesu i teoretyków różnych dziedzin nauk ekonomicznych.
1 https://www2.deloitte.com/pl/pl/pages/press-releases/articles/polscy-CFO-wciaz-nieprzekonani-do-wplywu-czynnikow-ESG-na-wyniki-firm.html
2 https://www2.deloitte.com/ce/en/pages/about-deloitte/topics/ce-cfo-survey.html
3 https://www.climateworksaustralia.org/project/decarbonisation-futures
4 https://www.ethicalconsumer.org/
5 https://www.theguardian.com/sustainable-business/2015/oct/29/corportate-social-responsibility-volkswagen-commit-forum- project-roi
6 https://www2.deloitte.com/au/en/pages/economics/articles/building-australias-natural-disaster-resilience.html