Komentarz Wiktora Wojciechowskiego do „Programu Budowy Kapitału”

Plan Morawieckiego zniechęca do oszczędzania na emeryturę

Plan Budowy Kapitału wicepremiera M. Morawieckiego jest zapowiedzią ostatecznego demontażu kapitałowej części w obowiązkowym systemie emerytalnym. Plan ten przewiduje zwiększenie wpływu polityków na gospodarkę poprzez kolejny skok na pieniądze zgromadzone w OFE. Otóż 25 proc. aktywów OFE (ok. 35 mld zł) ma być przeniesione do Funduszu Rezerwy Demograficznej. W praktyce nie będzie różniło się to od zabrania 150 mld zł z OFE przez poprzedni rząd. Równowartość tej kwoty ma wprawdzie powiększyć stan indywidualnych kont emerytalnych w ZUS, ale będzie to tylko zapis księgowy, polityczna obietnica, a nie realne pieniądze. Pozostałe 75 proc. aktywów OFE (ok. 100 mld zł) ma z kolei trafić do nowych Indywidualnych Kont Emerytalnych. Według zapewnień M. Morawieckiego te pieniądze mają być odtąd prywatne, tak jak środki zgromadzone w dotychczasowych IKE, IKZE lub pracowniczych programach emerytalnych. Po osiągnięciu wieku emerytalnego będzie można wypłacić z nowego IKE jednorazowo do 25 proc. środków, a za pozostałą część wykupić emeryturę okresową lub dożywotnią.

Kluczowym pytaniem jest to czy rzeczywiście rząd PiS planuje uwłaszczyć Polaków? W obliczu problemów ze sfinansowaniem obietnic wyborczych i prawdopodobnie niższego od zakładanego przez rząd tempa wzrostu gospodarki w najbliższych latach lepiej do tego planu uwłaszczenia zbyt mocno się nie przywiązywać. Wystarczy przypomnieć, że w grudniu 2015 r. minister H. Kowalczyk twierdził, że skok na OFE, który zrobił rząd PO-PSL, był absolutnie niedopuszczalny i zapewniał, że rząd PiS nigdy nie pójdzie tą drogą. Jak widać zaledwie po pół roku rząd całkowicie zmienił zdanie. Jeśli PiS chciałby rzeczywiście sprywatyzować środki zgromadzone w OFE, to do nowego IKE powinny trafić wszystkie pieniądze zebrane obecnie w II filarze. W przeciwnym razie te 25 proc. aktywów OFE należy traktować jako rządową prowizję. To uwłaszczenie ma być zresztą kontrolowane. Pieniądze skierowane na nowe Indywidualne Konta Emerytalne będą mogły być inwestowane wyłącznie w akcje polskich spółek. Z perspektywy przyszłych emerytów oznacza to istotne zawężenie możliwości inwestycyjnych. Zarządzający OFE uznawali w ostatnim czasie, że inwestycje na rynkach zagranicznych przyniosą wyższą stopę zwrotu niż inwestycje w akcje polskich spółek. Czy teraz mieliby podejmować decyzje sprzeczne z interesem przyszłych emerytów?

Twierdzenie M. Morawieckiego, że przejęcie przez FRD 35 mld zł z OFE „realnie wzmocni bufor finansowy systemu emerytalnego” to mydlenie oczu. Oczywistym jest, że te pieniądze pozwolą rządowi zmniejszyć dotację budżetową do FUS, a w efekcie umożliwią przejściowe finansowanie innych wydatków. Te pieniądze rząd może wykorzystać np. na sfinansowanie kosztów obniżenia wieku emerytalnego (wystarczy ich tylko na pierwsze kilka lat) lub na zwiększenie udziału państwa w niektórych obecnie prywatnych spółkach, np. w bankach. M. Morawiecki twierdzi, że środki przejęte z OFE będą zarządzane przez Polski Fundusz Rozwoju (PFR) „z korzyścią dla polskiej gospodarki”. To kolejny chwyt retoryczny. Czy pieniądze w OFE zarządzane dotąd przez prywatne PTE były inwestowane ze szkodą dla polskiej gospodarki? Z czego miałaby wynikać przewaga inwestycji zależnego od polityków PFR nad prywatnymi PTE we wzmacnianiu perspektyw wzrostu polskiej gospodarki? Czy po 26 latach udanej transformacji gospodarczej osiągniętej głównie dzięki prywatnej przedsiębiorczości nagle mamy jakiekolwiek przesłanki do tego, aby sądzić, że politycy potrafią lepiej inwestować nasze pieniądze niż firmy prywatne? Oczywiście na te pytania wicepremier Morawiecki nie daje odpowiedzi, bo tych tez nie da się sensownie bronić. Nie można wykluczyć, że rząd wkrótce znów zmieni zdanie i stwierdzi, że największą korzyścią dla polskiej gospodarki będzie przejęcie całości środków z OFE.

Wprowadzenie w życie propozycji rządu oznaczałoby, że obowiązkowy system emerytalny stanie się docelowo w pełni repartycyjny. Całość emerytur będzie finansowana z bieżących składek na ubezpieczenie społeczne powiększonych o dotacje z budżetu państwa i środki z FRD. Dotychczasowy II filar kapitałowy całkowicie zniknie, bo zreformowane IKE, na które ma trafi

100 mld zł z OFE, nie będą zasilane częścią składek emerytalnych tych osób, które mimo propagandy rządu PO-PSL zdecydowały jednak pozostać w OFE. Do wzmocnienia stabilności obowiązkowego systemu emerytalnego potrzebna jest dywersyfikacja źródeł wypłaty świadczeń emerytalnych, a nie ich ograniczanie. Nie zapewni jej utworzenie Indywidualnych i Pracowniczych Planów Kapitałowych. Ten dodatkowy system dobrowolnego oszczędzania na emeryturę będzie tylko dodatkiem do systemu obowiązkowego. Poza tym zasadnym pytaniem jest to, czy ten dodatkowy system w ogóle uda się rozwinąć, co bez wątpienia byłoby pożądane. Częste, fundamentalne zmiany w systemie emerytalnym zmniejszają skłonność do oszczędzania na emeryturę w jakiejkolwiek zinstytucjonalizowanej formie wspieranej przez państwo. Trudno oczekiwać, aby po zapowiedzianej, częściowej nacjonalizacji dotychczasowych oszczędności w OFE Polacy mieli wystarczająco silne bodźce do tego, aby ponownie zaufać politykom i pomniejszać swoje bieżące dochody w celu gromadzenia dodatkowych oszczędności emerytalnych. Jaką będą mieli gwarancję, że ich pieniądze zbierane tym razem w Indywidualnych lub Pracowniczych Planach Kapitałowych nie będą w przyszłości zabrane? Czy sparaliżowany Trybunał Konstytucyjny wciąż będzie chronił prawa własności? Dobrowolne składki wpłacane do dodatkowych planów kapitałowych mają być przez dwa lata zarządzane przez upolityczniony PFR. To ten sam fundusz, który ma zarządzać 35 mld zł zagarniętymi z OFE. Dzisiaj wcale nie jest oczywiste, czy po tym okresie politycy przekażą te pieniądze w zarządzanie firmom prywatnym. Kierując się zwykłą przezornością wielu Polaków może zakładać, że pieniądze, które mieliby wpłacać do nowych planów kapitałowych spotka w przyszłości ten sam los, co środki gromadzone w OFE. Skoro dodatkowe oszczędności mają być finansowane głównie z uszczuplenia własnych bieżących dochodów i pieniędzy pracodawców, to może lepiej oszczędzać mniej, ale w bezpieczny sposób i na własną rękę. Duża niepewność odnośnie tego, co politycy zmienią jeszcze w systemie emerytalnym najprawdopodobniej sprawi, że większości Polaków – pomimo przewidzianych zachęt fiskalnych – będzie masowo występować z dodatkowego systemu emerytalnego. Zabawne jest to, że rząd planuje finansować te zachęty z pieniędzy, które wcześniej chce zabrać z OFE. Kolejny skok polityków na OFE może nie tylko zniechęcić Polaków do dodatkowego oszczędzania w III filarze, ale w ogóle osłabić skłonność do uzyskiwania jakichkolwiek legalnych dochodów i płacenia składek emerytalnych.

Przedstawiony przez M. Morawieckiego plan budowy kapitału jest przede wszystkim planem kolejnego skoku na OFE, dalszego upolitycznienia gospodarki i powiększania zobowiązań emerytalnych państwa w szybszym tempie niż dotychczas. Ten dokument nie jest odpowiedzią na wyzwania demograficzne związane ze starzeniem się polskiego społeczeństwa. Centralnym elementem takiego programu powinien być zdecydowany sprzeciw wobec obniżenia wieku emerytalnego. To byłby prawdziwy sposób na wzmocnienie stabilności systemu emerytalnego.


Wiktor Wojciechowski
Główny ekonomista Plus Banku, szef zespołu, który przygotował raport TEP o dodatkowym, dobrowolnym oszczędzaniu na emeryturę

ilmutoto login login ilmutoto daftar ilmutoto ilmutoto daftar ilmutoto situs toto slot ilmutoto situs toto togel 8kuda4d 8kuda4d 8kuda4d 8kuda4d ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto ilmutoto situs slot gacor provider terbaik agen toto slot terpercaya 2023 agen toto togel terpercaya 2023 situs toto togel pasaran resmi terbaik bandar toto macau pasaran resmi toto togel bandar toto slot gacor 4d 2023 bo togel online pasaran terlengkap sepanjang masa bo toto slot terlengkap sepanjang masa situs toto togel 2023 bet 100 perak daftar toto slot dan toto togel 2023 bermain toto togel dengan bet hanya 100 perak daftar toto slot bonus new member terpercaya bermain toto slot pelayanan 24 jam nonstop situs toto togel terpercaya situs toto togel online terbaik winsortoto resmi daftar winsortoto login winsortoto daftar unsurtoto login unsurtoto daftar gampangtoto login gampangtoto daftar bungtoto login bungtoto daftar rasa4d login rasa4d ilmutoto situs toto slot dan agen toto togel resmi ilmutoto agen toto slot dan situs toto togel resmi ilmutoto situs toto togel dan toto slot 4d resmi terpercaya ilmutoto situs toto slot 4d dengan provider slot online terbaik sepanjang masa ilmutoto agen toto togel dan situs toto slot pasaran terbesar