Relacja z wydarzenia
9 października br. na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW odbyła się symulacja rozprawy sądowej, zorganizowana przez firmę doradczą E.CA Economics we współpracy z Uniwersytetem Warszawskim. Wydarzeniu patronowało Forum Dyskusyjne Praktyków Prawa Konkurencji i Prawa Konsumenckiego oraz Towarzystwo Ekonomistów Polskich. Damian Olko, starszy ekonomista w WKB Lawyers i wiceprzewodniczący Rady TEP wziął udział w symulacji jako jeden z ekspertów przygotowujących opinię ekonomiczną na zlecenie pozwanego.
Symulacja bazowała na scenariuszu opracowanym przez E.CA Economics, zawierającym dane i wyniki analiz dotyczącego fikcyjnego kartelu na rynku cukru w Hiszpanii.
W czasie symulacji pełnomocnicy i ekonomiści powoda przedstawili swoje stanowisko w odniesieniu do szkody wyrządzonej przez kartel, stosując tzw. metodę porównania czasowego. Na podstawie wykonanej analizy regresji przekonywali sąd, że wskutek kartelu ceny zostały zawyżone o około 12% w porównaniu ze scenariuszem kontrfaktycznym (tj. gdyby nie było zmowy na rynku).
W odpowiedzi pełnomocnicy i ekonomiści pozwanego przedstawili swoje dowody, oparte na tzw. metodzie porównania geograficznego. Polega ona na porównaniu zachowania się cen na rynku dotkniętym nielegalnym porozumieniem z innymi rynkami referencyjnymi, gdzie takiej zmowy nie było. Na podstawie tej analizy argumentowali, że kartel mógł zawyżyć ceny jedynie o około 1,5%.
Sędziowie sformułowali wiele szczegółowych pytań do obu stron, zmierzających do ustalenia stanu faktycznego, weryfikacji poprawności zastosowanych metod i wiarygodności otrzymanych wyników. Skład sędziowski wyraził zgodę na zadawanie pytań między pełnomocnikami i ekspertami ekonomicznymi obu stron.
Na koniec rozprawy sąd wydał wyrok, w którym uznał roszczenie powoda we wnioskowanej wysokości za nieuzasadnione w świetle przedstawionych dowodów. Sąd nie podzielił jednak również w pełni argumentacji strony pozwanej, uznając, że najbardziej wiarygodne oszacowanie szkody wynika z zastosowania tzw. metody różnicy w różnicach (difference-in-differences), która zawiera zarówno wymiar porównania czasowego i geograficznego. Stosując tę metodę, eksperci ekonomiczni oszacowali nadmierne obciążenie wskutek działania kartelu na około 3% i takie roszczenie sąd uznał za uzasadnione.
Po wyroku sądu komentarze podsumowujące wygłosili prof. Maciej Bernatt oraz prof. Łukasz Grzybowski (obaj reprezentujący Uniwersytet Warszawski). Prof. Bernatt wyraził pogląd, że zwiększenie roli ekonomistów w trakcie postępowań sądowych w Polsce pozytywnie wpłynęłoby na jakość orzeczeń sądowych, zwłaszcza w przypadku sporów dotyczących skomplikowanych zagadnień rynkowych. Prof. Grzybowski odnosił się z kolei do metod analizy zastosowanych przez obie strony wskazując, że w niektórych przypadkach można próbować stosować modele teoretyczne, jednak analiza empiryczna powinna być kluczowa.
Wydarzenie było również okazją do kuluarowych rozmów, w czasie których wielu uczestników przedstawiało pomysły na usprawnienie postępowań sądowych dotyczących roszczeń poprzez m.in. zwiększenie roli ekonomistów i prywatnych opinii ekonomicznych. Jest to ważne zagadnienie, które zasługuje na odrębne wydarzenia i działania wszystkich podmiotów, którym zależy na usprawnieniu postępowań sądowych.
Pełna lista uczestników symulacji:
Sędziowie:
- Marzena Konsek-Bitkowska – Sędzia w Wydziale Cywilnym Sądu Apelacyjnego w Warszawie
- Tomasz Wojciechowski – Przewodniczący VII Wydziału Gospodarczego i Własności Intelektualnej Sądu Apelacyjnego w Warszawie
- dr Dominik Wolski – w charakterze sędziego (Uniwersytet Koźmińskiego, Jeronimo Martins Polska)
Strona powodowa:
- mec. Szymon Gołębiowski (AGK Legal)
- mec. Damian Kopera (AGK Legal)
- dr Wojciech Dorabialski (URE)
- dr Bartosz Olesiński (Litfin)
Strona pozwana:
- dr Katarzyna Menszig-Wiese (TKP)
- mec. Mateusz Restel (Affre)
- Damian Olko (WKB Lawyers, TEP)
- Jakub Kałużny, Ph.D. (E.CA Economics)
Komentarze podsumowujące:
- Ekonomiczny: prof. Łukasz Grzybowski (Uniwersytet Warszawski)
- Prawny: prof. Maciej Bernatt (Uniwersytet Warszawski)
Moderacja:
- dr Elżbieta Głowicka (E.CA Economics)