Początek jesieni umocnił ożywienie w przemyśle przetwórczym (61/2020)

Po sierpniowym spowolnieniu ożywienia w przemyśle przetwórczym nie ma śladu. We wrześniu odnotowano wzrosty wartości zarówno wskaźnika koniunktury jak i sald odpowiedzi na główne pytania testu koniunktury mniej więcej tej samej wielkości co w maju, czerwcu i lipcu. Co więcej, wzrosły one nie tylko w skali miesiąca, ale – po raz pierwszy od wybuchu pandemii – także w skali roku.

Wskaźnik koniunktury IRG SGH (IRGIND) zwiększył swoją wartość o 7,6 pkt w porównaniu z sierpniem, co należy uznać za wzrost znaczny, bowiem przeciętny, miesięczny wzrost wartości wskaźnika w ostatnich ponad 23 latach sięgał 1,8 pkt. Jest to zarazem największy, miesięczny wzrost, jaki odnotowano w historii wrześniowych edycji badania. Łącznie od kwietnia br., w którym wskaźnik osiągnął historyczne dno (-38,8 pkt), zyskał 34,8 pkt i jest równy obecnie -4,0 pkt, zbliżając się do wieloletniej średniej (-0,4 pkt) i przebijając poziom, na jakim znajdował się w miesiącach bezpośrednio poprzedzających kryzys COVID-19 (-10/-15 pkt) (rys. 1). Obecna wartość jest wyższa od wartości sprzed roku o 7,2 pkt i najwyższa od czerwca 2019 r. To pierwszy wzrost wartości IRGIND w skali roku od lutego 2019 r. i potwierdzenie faktu, iż obserwowane odbicie w przemyśle przetwórczym jest czymś więcej niż tzw. efektem bazy.

Rys.1 Wskaźnik koniunktury IRG SGH w przemyśle przetwórczym i produkcja sprzedanej przemysłu przetwórczego w latach 2006-2020 wg GUS

Poprawa koniunktury jest powszechna, tzn. odnotowały ją niemal wszystkie przedsiębiorstwa bez względu na formę własności, profil produkcji, wielkość i położenie (tab. 1). Jedynie producenci nietrwałych dóbr konsumpcyjnych informują o pogorszeniu się koniunktury w porównaniu z sierpniem, jednak jest ono nieznaczne (zmiana wartości wskaźnika IRGIND mieści się w granicach błędu pomiaru). Co więcej, bardzo wyraźną poprawę koniunktury widać również w skali roku.

Tabela 1. Wartości wskaźnika koniunktury we wrześniu 2020 r. oraz ich zmiany w skali miesiąca i roku wg form własności, głównych grup produktowych, wielkości zatrudnienia i makroregionów

wskaźnik koniunkturyIX 2019VIII 2020IX 2020zmiana m/mzmiana r/r
ogółem-11,2-11,6-4,07,67,2






przedsiębiorstwa publiczne-24,1-1,10,71,824,8
przedsiębiorstwa prywatne-10,1-12,7-4,58,25,6






półprodukty-14,8-10,8-6,93,97,9
dobra inwestycyjne-7,9-9,23,412,611,3
dobra konsumpcyjne trwałego użytku-21,7-24,811,236,032,9
nietrwałe dobra konsumpcyjne-8,3-9,3-9,4-0,1-1,1






zatrudnienie do 50 pracowników-10,2-13,1-11,12,0-0,9
zatrudnienie 51-250 pracowników-4,8-11,1-4,36,80,5
zatrudnienie 251-500 pracowników-15,0-11,74,316,019,3
zatrudnienie pow. 500 pracowników-18,7-11,7-2,79,016,0






południowy-12,2-11,9-1,010,911,2
północno-zachodni2,8-10,3-8,02,3-10,8
południowo-zachodni-14,0-13,6-10,23,43,8
północny-20,1-13,6-1,811,818,3
centralny-22,1-13,4-5,38,116,8
wschodni3,4-6,05,811,82,4
województwo mazowieckie-16,1-8,9-8,20,77,9

Wzrostowi uległy także wartości wszystkich sald odpowiedzi na podstawowe pytania ankiety (tab. 2). Największe wzrosty, sięgające 1,5-krotności odchylenia standardowego, dotyczą wielkości produkcji, zamówień i zatrudnienia. Poprawę odnotowano również w porównaniu z wrześniem ub.r. Jedynie poziom cen wyrobów gotowych jest niższy niż przed rokiem. Również gorzej niż rok temu ankietowani producenci oceniają ogólną sytuację gospodarczą w Polsce.

Tabela 2. Wartości sald podstawowych we wrześniu 2020 r. oraz ich zmiany w skali miesiąca i roku

saldaIX 2019VIII 2020IX 2020zmiana m/mzmiana r/r
produkcja-14,1-15,3-3,312,010,8
zamówienia-23,8-36,0-16,819,27,0
zamówienia eksportowe-28,2-39,6-24,315,33,9
zapasy0,3-6,7-5,61,1-5,9
ceny wyrobów gotowych8,1-6,2-1,15,1-9,2
zatrudnienie-5,5-11,9-0,711,24,8
sytuacja finansowa-20,4-25,1-18,76,41,7
sytuacja ogólna w gospodarce-16,7-51,8-44,87,0-28,1

Przewidywania przedsiębiorstw dotyczące rozwoju sytuacji w firmach i gospodarce polskiej w najbliższych miesiącach należy uznać za optymistyczne. Spodziewają się one, iż pozytywne tendencje zapoczątkowane w minionych miesiącach będą kontynuowane w kolejnych pomimo zbliżającego się sezonowego spowolnienia aktywności gospodarczej. Bieg wydarzeń jest jednak uzależniony od zmian sytuacji epidemicznej w kraju i reakcji władz na nie.

Badanie zostało przeprowadzone przez Instytut Rozwoju Gospodarczego Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie we wrześniu 2020 r. na próbie 271 przedsiębiorstw przemysłu przetwórczego.

Autorzy:
prof. Elżbieta Adamowicz
Profesor, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Członek Towarzystwa Ekonomistów Polskich
adel@sgh.waw.pl
dr Konrad Walczyk
Wykładowca, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Członek Towarzystwa Ekonomistów Polskich
kwalcz1@shg.waw.pl

Towarzystwo Ekonomistów Polskich (TEP) krzewi wiedzę ekonomiczną i wyjaśnia zjawiska gospodarcze współczesnego świata, propagując poszanowanie własności prywatnej, wolną konkurencję oraz wolność gospodarczą, jako warunki rozwoju Polski. Zrzesza praktyków biznesu i teoretyków różnych dziedzin nauk ekonomicznych.