O PROJEKCIE
Celem projektu jest analiza zmian ceny zbóż i pasz w Polsce w latach 2015 – 2021. Analiza empiryczna będzie obejmować weryfikację determinantów krajowych cen skupu pszenicy, kukurydzy, rzepaku i śruty sojowej oraz pasz dla drobiu, trzody i bydła w Polsce, w okresie od stycznia 2015 do grudnia 2021 roku. W ramach badań przeprowadzone zostaną estymacje z wykorzystaniem trzech rodzajów modeli ekonometrycznych: modeli korekty błędem, modeli typu local projection oraz modeli typu local projection z dodatkową analizą warunków panujących na rynku walutowym. Wśród potencjalnych determinantów kształtowania się cen zbóż na rynku krajowym znajdą się: ceny kontraktów terminowych dla pszenicy, kukurydzy, rzepaku i soi, poziom i zmienność kursu walutowego, ceny frachtu morskiego oraz wielkość krajowych zbiorów zbóż. Z kolei wśród determinantów cen pasz uwzględnione zostaną krajowe ceny zbóż oraz śruty rzepakowej, a także ceny importowanej śruty sojowej. W przypadku analizy krajowych cen zbóż i pasz uwzględnione zostaną dodatkowo miesięczne czynniki sezonowe.
Ekspertyza będzie się składać z trzech rozdziałów i podsumowania. W I rozdziale zaprezentowana zostanie ogólna analiza sytuacji popytowo-podażowej na światowym i krajowym rynku zbóż i roślin oleistych oraz rynku pasz w Polsce. Stanowi ona punkt wyjścia do przeprowadzenia zaplanowanych badań. W II rozdziale zaprezentowany zostanie przegląd literatury podejmującej główny temat badań oraz analizę zmian cen w latach 2015 – 2021 wybranych gatunków zbóż i pasz w Polsce. W III rozdziale przeprowadzona zostanie analiza ekonometryczna badanych zależności. Analizę zakończy podsumowanie obejmujące podstawowe wnioski z przeprowadzonej analizy.
Zespół
W skład Zespołu wchodzą:
dr Jarosław Janecki (Kierownik Projektu, TEP – Towarzystwo Ekonomistów Polskich)
dr hab. Piotr Ciżkowicz (Szkoła Główna Handlowa w Warszawie i TEP)
dr Jakub Olipra (Szkoła Główna Handlowa w Warszawie)
dr Wiktor Wojciechowski (Szkoła Główna Handlowa w Warszawie i TEP)
Partnerzy
Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej jest organizacją pozarządową, działającą na rzecz rozwoju polskiej wsi. Od ponad 25 lat pomaga zmieniać jej wizerunek oraz aktywnie wspiera rozwój społeczno-gospodarczy lokalnych społeczności na terenach wiejskich. Działania EFRWP skupiają się przede wszystkim na wsparciu inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej, rozwoju lokalnych przedsiębiorstw oraz działaniach edukacyjnych i społecznych skierowanych do osób zamieszkujących obszary wiejskie.
Wyniki Projektu
Zdaniem ekspertów, w ostatnich latach obserwowana jest rosnąca integracja polskiego rynku zbóż i pasz ze światowym rynkiem. W konsekwencji, ceny zbóż i pasz na krajowym rynku są w coraz większym stopniu determinowane przez czynniki zewnętrzne, podczas gdy znaczenie czynników lokalnych obniża się. Autorzy opracowania dokonali ilościowej oceny roli poszczególnych czynników w kształtowaniu krajowych cen zbóż i pasz, w powiązaniu z dynamiką cen na rynkach międzynarodowych, z głównym naciskiem na kanał kursu walutowego.
Po przeanalizowaniu sytuacji popytowo-podażowej na światowym i krajowym rynku zbóż i roślin oleistych oraz rynku pasz w Polsce w latach 2015-2021, sformułowano wnioski:
- kontrakty terminowe na giełdzie Euronext mają istotny wpływ na krajowe ceny pszenicy, kukurydzy oraz rzepaku
- ważnym czynnikiem determinującym ceny pszenicy, kukurydzy oraz rzepaku jest kurs EUR/PLN. Siła tego wpływu i jego horyzont czasowy dość silnie różni się jednak w zależności od analizowanego gatunku zboża. Jednocześnie, poziom kursu walutowego determinuje siłę wpływu kontraktów terminowych na giełdzie Euronext na krajowe ceny zbóż: im kurs EUR/PLN wyższy, tym wpływ ten jest silniejszy
- wpływ pozostałych czynników, takich jak wielkość krajowych zbiorów, czy cen frachtu, na krajowe ceny pszenicy, kukurydzy i rzepaku jest ograniczony
- poza cenami pszenicy, kukurydzy i śruty rzepakowej, istotnym czynnikiem determinującym ceny pasz są również ceny importowanej śruty sojowej, na szeroką skalę wykorzystywanej w przemyśle paszowym. Z uwagi na uzależnienie Polski od importu śruty sojowej, kurs walutowy jest ważnym czynnikiem determinującym jej ceny.
Wnioski z raportu są istotne z punktu widzenia zrozumienia procesów cenowych zachodzących na krajowym rynku zbóż i pasz. Są ważnym źródłem informacji dla uczestników rynku zbożowo-paszowego – mogą być one przydatne w prowadzeniu polityki gospodarczej na tym rynku, a także pomocne dla przedstawicieli sektora paszowo-zbożowego w podejmowaniu decyzji biznesowych.
Publikację opracowano w ramach Forum Inicjatyw Rozwojowych Fundacji EFRWP.
Raport można zobaczyć tutaj.