Komisja Europejska ma na przełomie lutego i marca przedstawić swoją wizję dla unijnego rolnictwa. Będzie ona bazować na interesującym raporcie przygotowanym przez grupę ekspertów.
W odpowiedzi na protesty rolników przeciwko Europejskiemu Zielonemu Ładowi Komisja Europejska powołała specjalną grupę „Dialog strategiczny na temat przyszłości rolnictwa UE”, składającą się z blisko 30 interesariuszy reprezentujących różne grupy związane z rolnictwem i jego otoczeniem. Efektem jej prac jest raport opublikowany we wrześniu ub.r. To bardzo dobry materiał diagnostyczny, w którym umiejętnie pokazano złożoność wyzwań i problemów, z którymi boryka się rolnictwo w Unii Europejskiej.
Wypracowane przez członków grupy rekomendacje są słusznymi postulatami, które w pełni odnoszą się do potrzeb sektora rolnego w UE, także polskiego. Przede wszystkim autorzy raportu wskazują na konieczność zmiany podejścia do działań mających na celu zrównoważony rozwój rolnictwa. Brakuje zharmonizowanych zasad oceny oddziaływania działalności rolniczej na środowisko.
Co prawda w ostatnich kilku dekadach Wspólna Polityka Rolna (WPR) była coraz bardziej skupiona na realizacji celów środowiskowych, jednak – jak pokazały liczne badania naukowe oraz raporty Europejskiego Trybunału Obrachunkowego – przeważnie nie przynosiły one widocznych efektów. Autorzy raportu w tym kontekście wskazują na konieczność wprowadzenia wspólnych celów i zasad oceny, w tym dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych. Postulat ten, choć słuszny, napotyka jednak na oczywistą barierę związaną ze zróżnicowaniem klimatyczno-przyrodniczym obszaru UE.
Ważne miejsce w raporcie zajmuje kwestia takiego zreformowania WPR, aby była ona katalizatorem przemian w unijnym systemie rolno-żywnościowym i aby był on zrównoważony, konkurencyjny, zróżnicowany i rentowny. Autorzy raportu wprost wskazali, że wsparcie dochodowe powinno być lepiej kierowane do „określonych grup aktywnych rolników”. To jednak dość ogólne sformułowanie, zwłaszcza w kontekście toczącej się obecnie w Polsce debaty na temat definicji aktywnego rolnika.
Autorzy raportu zwrócili również uwagę na problem wymiany handlowej i uwzględnianie przez UE interesów unijnego rolnictwa w negocjacjach umów międzynarodowej. Podkreślają, że otwartość na wymianę handlową powinna być oparta na równych zasadach konkurencji, a UE powinna promować na świecie wysokie standardy produkcji.
Stany Zjednoczone właśnie odwracają się od zielonej transformacji gospodarki, a w UE coraz liczniejsze są głosy za tym, by obniżyć unijne cele związane ze środowiskiem i klimatem. Ciekawe, w jakim stopniu zostanie to uwzględnione w unijnej wizji dla rolnictwa, która ma zostać opublikowana przez Komisję Europejską na przełomie lutego i marca i ma bazować na omówionym tutaj raporcie.
Link do raportu: https://agriculture.ec.europa.eu/common-agricultural-policy/cap-overview/main-initiatives-strategic-dialogue-future-eu-agriculture_en#strategic-dialogue-report
Dr hab. Barbara Wieliczko jest profesorem Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk i członkinią Towarzystwa Ekonomistów Polskich.
Towarzystwo Ekonomistów Polskich (TEP) krzewi wiedzę ekonomiczną i wyjaśnia zjawiska gospodarcze współczesnego świata, propagując poszanowanie własności prywatnej, wolną konkurencję oraz wolność gospodarczą, jako warunki rozwoju Polski. Zrzesza praktyków biznesu i teoretyków różnych dziedzin nauk ekonomicznych.