Rada Towarzystwa Ekonomistów Polskich z dużą nadzieją przyjmuje fakt podjęcia przez rząd prac nad ustawą o Radzie Fiskalnej. Rada Fiskalna jest instytucją, która może przyczynić się do poprawy przejrzystości finansów publicznych, ich stabilności i wiarygodności.
Uważamy, że aby osiągnąć te cele, do projektu ustawy powinny zostać wprowadzone zmiany odnoszące się do trzech szerszych aspektów, do których zaliczamy:
- Odpowiednie umocowanie prawne Rady Fiskalnej.
- Zwiększenie przejrzystości procesu wyboru członków Rady Fiskalnej, w tym ujednolicenie wymogów stawianych kandydatom na członków i przewodniczącego Rady Fiskalnej.
- Uszczegółowienie spraw związanych z funkcjonowaniem Rady Fiskalnej.
Poniżej przedstawiamy bardziej szczegółowe rozwiązania, które według nas powinna uwzględniać ustawa o Radzie Fiskalnej.
- Uważamy, że funkcjonowanie Rady Fiskalnej powinno zostać wpisane do Konstytucji RP (w przewidywalnej perspektywie czasu), podobnie jak w przypadku zapisów dotyczących Rady Polityki Pieniężnej (patrz: Art. 227 Konstytucji).
- Proponujemy dodanie do zadań Rady opiniowanie prognoz fiskalnych (w projekcie wskazano jedynie prognozy makroekonomiczne), a także analizę długoterminową finansów publicznych (art. 4. 1. projektu ustawy).
- Proponujemy zrównanie wymogów dotyczących wykształcenia dla kandydatów na członków Rady i członka Rady Pełniącego funkcję Przewodniczącego (wymagania zgodne z zaproponowanymi dla kandydatów na funkcję Przewodniczącego Rady).
- Postulujemy ograniczenie liczby członków w Radzie Fiskalnej z 7 do 5 osób.
- Postulujemy wprowadzenie większej przejrzystości w procesie wyboru członków Rady Fiskalnej. Służyć temu będzie przeprowadzenie otwartego konkursu, w którym zgłaszane osoby podlegałyby weryfikacji formalnej (spełnienie wymogów formalnych) przez komisję, w której skład wchodzić powinni wyznaczeni członkowie sejmowej Komisji Finansów Publicznych, senackiej Komisji Budżetu i Finansów Publicznych (po 3 członków) oraz po jednym przedstawicielu pozostałych instytucji wskazujących. Z listy spełniających wszystkie warunki osób kandydujących na członka Rady Fiskalnej, po jednej osobie (na różne okresy kadencji) wskazywałyby następujące instytucje:
- Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej;
- Kolegium Najwyższej Izby Kontroli;
- Połączone: sejmowa Komisja Finansów Publicznych i senacka Komisja Budżetu i Finansów Publicznych;
- Rada Dialogu Społecznego;
- Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich.
Proces wyboru członków powinien być procesem jawnym. Zatwierdzenie członków Rady powinna przeprowadzać sejmowa Komisja Finansów Publicznych po wcześniejszym zatwierdzeniu przez senacką Komisję Budżetu i Finansów Publicznych. Rada powinna ze swojego grona powoływać zarówno Przewodniczącego Rady, jak i jego Zastępcę. Wskazywanie przez Ministra Finansów członka Rady oraz przewodniczącego Rady może ograniczać niezależność Rady.
- W ustawie powinny znaleźć się zapisy gwarantujące dostęp do informacji i aparatu analitycznego Ministerstwa Finansów. Powinny zostać również wskazane sankcje za łamanie tego zapisu.
- Członkom Rady Fiskalnej powinno przysługiwać wynagrodzenie porównywalne do członków Rady Polityki Pieniężnej, natomiast osobom pracującym w Biurze Rady, wynagrodzenie porównywalne z wynagrodzeniami na analogicznych stanowiskach w departamentach analitycznych banku centralnego. Rozwiązanie takie warunkuje dobrą jakość pracy Rady Fiskalnej.
Rada Towarzystwa Ekonomistów Polskich